Hwy ddeallent, modd hollol,
A ddwedai, ’nawr, am ddod’n ol,
Ryw ddiwrnod, a dyrnod du
Dialedd ar ei deulu.

Iddo fe gwnaed angladd fawr,
Hir wylwyd ar ei elawr: 
(Mae natur bur ei bwriad
A maith ddeddf mewn mam a thad;)
Er brad, er braenaru bron
Ei rieni, rai union,—­
Eto wylodd y teulu,
Am y mab, fel cynfab cu;
Ni pheidient am anffodion
A thranc gwas ieuanc, a son;
Ac a pharch gwnaent er cofthau,
Hel peraidd, lwysaidd lysiau;
Hel mwysion freila maesydd,
Hel blodau ar gangau’r gwydd;
Hel mawr ar lili mirain,
Hel y rhos ar ol y rhain;
Hel llawryf digoll irwedd,
Hela’r bawm i hulio’r bedd: 
A dagrau rhwydd, sicrwydd serch,
Mwydent, llenwent y llannerch.

Garmon, er cof mwynlon mad,
Gweddus, o’r holl ddigwyddiad,
O fewn y tir roes faen teg,
A geiriau ar y garreg;—­

“Daw hinon, er llid annuw,
I’r dyn doeth a gredo’n Duw;
A dylaeth, barn, a dolef,
I’r adyn fo’n erbyn Nef.”

ABERIW.

AT MR. E. PARRY.

Berriew, Chwef. 10, 1824.

ANWYL GYFAILL,

Mae ymdeithydd yn myned heibio i Lerpwl, a rhesymol i mi achub y cyfleustra i ysgrifenu at un a brofodd ei gyfeiligarwch drwy amryfal dirionderau.  Chwi a welwch wrth ddyddiad y llythyr fy mod yn mhell o fangre fy mam.  Daethum yma y 30ain o’r mis diweddaf, a chefais Mr. Richards a’r holl deulu yn foneddigaidd, tirion, a charedig.  Mae yma dri o wyr ieuainc yn cael eu parotoi i’r Brif Ysgol,—­ni welais dri erioed mor wahanol eu hansawdd a’u tymherau i’w gilydd; ond trefnodd y Rhagluniaeth y cefais fy mwrw arni o’r bru, a’r hon a drefnodd fy ngherddediad hyd yma, iddynt fy nerbyn gyfeillgarwch agos yr wythnos gyntaf o’m hainfodiad yn eu plith.  Fel hyn, y mae’r coelbren wedi syrthio i mi mewn lle hyfryd o ran teulu i gyfaneddu yn eu plith, ac am gyfeillgarwch sydd fel olew i olwynion fy natur, gallaf ddywedyd “dyma etifeddiaeth deg.”  Pe byddai lle yn y byd a barai i mi anghofio yr aelwyd y dysgais ymgropian hyd-ddi gyntaf—­y llanerchau a fuont olygfeydd fy chwareuyddiaethau plentynaidd,—­neu i laesu fy hiraeth am gyfeillion lliosog a hawddgar,—­ac yn bennaf oll am fy nhirionaf dad a mam, dyma’r fan debycaf oll.  Ond nid hawdd datod rhwymau a gydiwyd gan serch, ac a gysegrwyd gan ffyddlondeb.  Felly rhaid addef yr hyn y byddai yn ffolineb ei wadu—­fod fy meddwl yn ehedfan yn fynych ar adenydd dychymyg o lannau Hafren i ochrau Alun, Clwyd, Dyfrdwy, a Mersey, lle y profais gyfeillgarwch oedd yn fel i’m genau ac yn iechyd i’m hesgyrn.  Os gwelwch chwi neb o’r hen fechgyn a ymffrostiant fod eu henwau y’nghoflyfr Gwalia,—­dywedwch fy mod yn cofio atynt ac yn dymuno yn dda iddynt.

Am danaf fi, er yn rhy isel mewn sefyllfa i allu gorchymyn, ac yn rhy wael mewn dawn i allu teilyngu sylw, eto fy ymdrech pennaf hyd angeu (ni’m cyhuddir o ymffrost wrth wnenthur y broffes) fy ymdrech, yn nesaf i foddloni fy Nghreawdwr, a meithrin cydwybod dawel, a fydd trefnu fy ngherddediad fel na wnelo fy ngwlad wrido o’m harddel.