Tra llefarodd, troell fawrwych
Anian droes yn iawn ei drych;
Y dymer ydoedd dwymyn
Dda’i yn ei lle,—toddai’n llyn.
Gwelent ei drwg—amlwg oedd,
A’u llid—mor fyrbwyll ydoedd;
Ust! tawelynt drwyddynt draw,
O dawelwch, doi wylaw.
‘Nawr o’u dwrn yn ara’ deg
Parai gwir gwymp i’r garreg;
Trwst y main, a’r ubain rhwydd
Dwys, a dorrai’r distawrwydd.
Yna’r gynulleidfa’n llon
Ddychwelent—(gwedd a chalon
Eto’n awr yn gytun oedd,)
Law yn llaw, lonna lluoedd.
Cyrraedd Ystrad Alun.
Dau gennad gwyn! Wedi gwyl
Hwy gyrchent at eu gorchwyl.
Llafurient a’u holl fwriad,
Dan Ior i oleuo’r wlad;
A’i dwyn hi dan ordinhad
Da reol, o’i dirywiad;
Dan y gwaith heb lid na gwg,
Trwy erlid, ymlid amlwg,
Doent wrth deithio bro a bryn,
I olwg Ystrad Alun;
Elai’r gwyr, gan eilio’r gan,
Drwy Faelor, oror eirian.
Hwyr hithau ddwyrai weithion,
Llwydai fry ddillad y fron;
Ucheron, {53} uwch ei chaerydd,
A’i t’wysai, pan darfai dydd;
Y lloer, a’i mantell arian,
Ddeuai un modd, yn y man;
Daeth o le i le fel hyn
Y faith yrfa i’w therfyn;
Nawdd Ior, ac arweinydd ddug
Y rhwyddgraff ddau i’r Wyddgrug:
Lletyent mewn lle tawel,
Trigle der a mangre mel;
Lle addas y lluyddwr
Rhufon, oedd yn union wr;
Un crefyddol, dduwiol ddawn,
Doeth, a’i gyfoeth yn gyfiawn;
Iachawdwr, a braich ydoedd,
Ac anadl ei genedl oedd;
I’w ardal deg, ateg oedd,
Llywiawdwr ei llu ydoedd;
Dau noddwr duwinyddiaeth,
Arfolli, noddi a wnaeth;
Eu siarad, am rad yr oedd,
A mesurau’r amseroedd;
Gwael greifion y goelgrefydd,
Rhannau a ffurf yr iawn ffydd;
A bro a’i hedd i barhau,
Uwch annedwydd och’neidiau;
Y duwiol hyfrydol fron
Ddiddenid a’u ’mddiddanion;
Rhufon er hynny’n rhyfedd,
Oedd o ddirgel isel wedd;
Son am loes sy’n aml isod,
A chael rhan uwchlaw y rhod,
Wnae’i fron der, yn nyfnder nod,
Chwyddo o ebwch ddiwybod;
Ei deg rudd, lle gwelwyd gwrid,
A ddeifiodd rhyw ddu ofid;
A dygai’r llef y deigr llaith
I’r golwg, ’nawr ac eilwaith.
’Roedd gwaelod y trallod trwch
I wyr Gallia’n ddirgelwch;
Hwy sylwent mai isel-wan
A dwl, oedd ei briod lan;
Beth fu’r anferth ryferthwy
Ni wyddent—ni holent hwy.
Yna, a’u bron heb un braw,
Hwy wahanent i hunaw;
Pwys y daith, mor faith a fu,
A’i gwasgodd hwynt i gysgu:
Edyn Ion, rhag troion trwch,
A’u mantellynt, mewn t’wllwch.
Yn bur a gwyneb araul,
Cwnnu yr oedd cyn yr haul
Y ddau deg, ddifreg o fryd,
A Rhufon hawddgar hefyd;
Rhodient i wrando’r hedydd
Gydag awel dawel dydd,
Hyd ddeiliog lennydd Alun,
I weld urddas glas y glyn;
Clywent sibrwd y ffrwd ffraeth
Yn dilyn hyd y dalaeth;
Y gro man ac rhai meini,
Yn hual ei hoewal hi.
Agorir dorau goror y dwyrain,
Yna Aurora sydd yn arwyrain;
Nifwl ni ’merys o flaen ei mirain
Gerbyd llachrawg, a’i meirch bywiawg buain,
Ewybr o gylch y wybr gain—teifl gwrel,
A lliwia argel a’i mantell eurgain.