Gwaith Alun eBook

This eBook from the Gutenberg Project consists of approximately 84 pages of information about Gwaith Alun.

Gwaith Alun eBook

This eBook from the Gutenberg Project consists of approximately 84 pages of information about Gwaith Alun.
A chlod am it’ fod yn fyw: 
Iach amrant Lloegr a Chymru,
Daw’r ddwy-wlad mewn cariad cu;
Yna’n y ddwy mwy ni ddel,
I’w trefi helynt rhyfel;
Un llys fydd drwy’n hynys hon,
Una’i gwyr dan un goron;
Unant nerth, rhag rhyferthwy,
Un reddf ac un ddeddf i’r ddwy;
Un Duw arnynt, un deyrnas,
Un lluoedd, un floedd, un flas: 
Gwelaf Frython, {28}—­’rwy’n llonni,
Yn eistedd ar d’orsedd di! 
Ac o ystlys a gwestle,
Y gyllell hir gyll ei lle: 
A o gof ymladdau gant,
Eu hing hefyd anghofiant;
Cant gyd-fwynhau breintiau braf,
Law-law i’r genedl olaf: 
Lle gwelwyd twyll a galar,
Echrys boen, a chroes a bar,—­
Rhinwedd welir a hinon,
Gwenau, a bonllefau llon;
Rhyfela dry’n orfoledd,
Screchiadau yn hymnau hedd. 
Ar eirian fro Eryri,
Ei chreigiau a’i hochrau hi,—­
Lle mae trigfa’r bar yn bod,
A dwyn arfau dan orfod;—­
Lle gwelir llu y gelyn,
A’u bloedd hell, y blwyddau hyn,—­
Anhirion elynion lu,
A’u tariannau’n terwynu;—­
Anianawl serch yn ennyn,
A ffoi at y gwaew-ffyn;—­
Tyf breilos, a rhos di-ri’,
Ar hon, a’r loew lili;
Eos fydd bob dydd yn dod
I fryn, yn lle cigfranod: 

“Ar y llethri a’r tyli telaid,
Tybiaf y gwelaf y bugeiliaid,
Lwythau dofion, yn mhlith eu defaid,
Tarfant a chanant ffwrdd ochenaid,
Llamsach wyn bach yn ddibaid,—­mor ddifyr,
Chwim a mygyr gylch y mamogiaid.

“Lle codwyd bwyeill cedyrn,
Bydd twmpathau chwarau chwyrn;
Dawnsio pan y darffo y dydd,
A thelyn ar frith ddolydd: 
I’n hynys, pan ei hunir,
Daw tawelwch, heddwch hir;
A chywir heddwch a rhyddid
Wneir y dydd hwnnw yn aur did;
Ar wddwf Cymru rhoddir
Y gadwen hon i gadw’n hir;
Y drefn gaeth wriogaethol,
Mwya’i nerth, a i ddim yn ol;
Bydd un gyfraith, ’run rhaith rhawg,
I lwyth isel, a Th’wysawg: 
Iraidd wiwlon rydd-ddeiliaid,
Ri’r gwlith, yn eu plith o’u plaid;
Colofnau y breintiau bras,
A chadarn-weilch y deyrnas;
Ar bob mater a cherydd,
Rheithwyr yn farnwyr a fydd: 
’R un fro wnaeth gwyar yn frith,
O dda gynnyrch ddwg wenith;
Cod yr amaeth, cydia’i rwymau,
Cain reolau, cyn yr haulwen;
Deil waith odiaeth, dol a thidau,
Iau a bachau lle bo ychen;
Teifl yr hadau,—­llusga’r ogau,
Egyr ddorau gwar ddaearen,
Er cael cnydiau, yn eu prydiau,
Rhag i eisiau rwygo asen.

“Esmwytho nos amaethydd,
Heddwch, diofalwch fydd,—­
Y daw gelyn digwilydd
I’r berllan, na’r ydlan rydd;
Ac ni raid braw daw un dydd,
Ryw ormeswr i’r maesydd,
Neu Fodur cryf i fedi
’Nol anferth drafferth i drin: 
Tybia’i wlad yn Baradwys,—­
Dyry gainc wrth dorri’i gwys
A swch fuasai awchus
Gleddyf un dewr hyf di-rus;
Ymaith ar unwaith yr a,
Uwch ei boen y chwibiana.

“Ac anterth cymer gyntun,
Heb i ofal atal hun;
O hyd yn ddiwyd ddiarf
Heb fod dan orfod dwyn arf
Heb elynion o Gonwy
O fewn maes i’w hofni mwy.

Copyrights
Project Gutenberg
Gwaith Alun from Project Gutenberg. Public domain.