Iam quinta lustranda plaga tibi, iamque
regenda
Imperio superest. Evropam Asiamqve relinque,
Et fortunatam nimium, nisi sole propinquo
Arderet, Libyen: illis sua facta viasque
Terminet Alcides: abs te illustranda quietscit
Parte alis telus, quam non Babylonia sceptra,
Non Macedvm inuictae vires, non Persica virtus
Attigit, aut vnquam Latiae feriere secures.
Non illo soboles Mahometi mugijt orbe:
Non vafer Hispanvs, coelo, superisque relictis,
Sacra Papae humano crudelia sanguine fecit.
Illic mortales hominumque iguota propago;
Siue illi nostrae veniant ab origine gentis,
Seu tandem a prisca Favnorvm stirpe supersint
Antiqua geniti terra, sine legibus vrbes
Syluasque et pingues habitant ciuilibus agros:
Et priscos referunt mores, vitamque sequuntur
Italiae antiquae, et primi rude temporis aeuum:
Cum genitor nati fugiens Satvrus ob iram
In Latio posuit sedem, rudibusque regendos
In tenues vicos homines collegit ab agris.
Aurea in hoc primum populo coepisse feruntur
Secula, sicque homines vitam duxisse beati;
Vt simul argenti percurrens tempora, et aeris,
Degener in durum chalybem vilesceret aetas;
Rursus in antiquum, de quo descenderat, aurum
(Sic perhibent vales) aeuo vertente rediret.
Fallor an est tempus, reuolutoque orbe videntur
Aurea pacificae transmittere secula gentes?
Fallor enim, si quassatas tot cladibus vrbes
Respicio, et passim lacerantes regna tyrannos:
Si Mahometigenis Asiam Libyamqve cruento
Marte premi, domitaque iugum ceruice subire:
Iamque per Evropae fines immane tribunal
Barbari adorari domini, Dacisqve, Pelasgisqve
AEmathiisqve, omnique solo quod diuidit Hebrvs,
Et quondam bello inuictis, nunc Marte sinistro
Angustos fines, paruamque tuentibus oram
Pannoniae populis, et prisca in gente Libvrnis.
Tum vero in superos pugnas sine fine cieri
Patribus Avsoniis; ardere in bella, necesque
Sarmaticas gentes: et adhuc a caede recenti
Hispanvm sancto Gallvmqve madere cruore.
Non sunt haec auri, non sunt documenta, sed atrox
Ingenio referunt ferrum, et si dicere ferro
Deteriora mihi licet, intractabile saxum.
At vero ad niueos alia si parte Britannos
Verto oculos animumque, quot, o pulcherrima tellus
Testibus antiquo vitam traducis in auro?
Namque quod hoc summum colitur tibi numen honore
Quo superi, atque omnis geniorum casta iuuentus
Ilius ad sacra iussa vices obit, arguit aurum.
Quod tam chara Deo tua sceptra gubernat Amazon,
Quam Dea, cum nondum coelis Astraea petitis
Inter mortales regina erat, arguit aurum.
Quod colit haud vllis indusas moenibus vrbes
Aurea libertas, et nescia ferre tyrannum
Securam aetatem tellus agit, arguit aurum.
Quod regio nullis iniuria gentibus, arma
Imperio superest. Evropam Asiamqve relinque,
Et fortunatam nimium, nisi sole propinquo
Arderet, Libyen: illis sua facta viasque
Terminet Alcides: abs te illustranda quietscit
Parte alis telus, quam non Babylonia sceptra,
Non Macedvm inuictae vires, non Persica virtus
Attigit, aut vnquam Latiae feriere secures.
Non illo soboles Mahometi mugijt orbe:
Non vafer Hispanvs, coelo, superisque relictis,
Sacra Papae humano crudelia sanguine fecit.
Illic mortales hominumque iguota propago;
Siue illi nostrae veniant ab origine gentis,
Seu tandem a prisca Favnorvm stirpe supersint
Antiqua geniti terra, sine legibus vrbes
Syluasque et pingues habitant ciuilibus agros:
Et priscos referunt mores, vitamque sequuntur
Italiae antiquae, et primi rude temporis aeuum:
Cum genitor nati fugiens Satvrus ob iram
In Latio posuit sedem, rudibusque regendos
In tenues vicos homines collegit ab agris.
Aurea in hoc primum populo coepisse feruntur
Secula, sicque homines vitam duxisse beati;
Vt simul argenti percurrens tempora, et aeris,
Degener in durum chalybem vilesceret aetas;
Rursus in antiquum, de quo descenderat, aurum
(Sic perhibent vales) aeuo vertente rediret.
Fallor an est tempus, reuolutoque orbe videntur
Aurea pacificae transmittere secula gentes?
Fallor enim, si quassatas tot cladibus vrbes
Respicio, et passim lacerantes regna tyrannos:
Si Mahometigenis Asiam Libyamqve cruento
Marte premi, domitaque iugum ceruice subire:
Iamque per Evropae fines immane tribunal
Barbari adorari domini, Dacisqve, Pelasgisqve
AEmathiisqve, omnique solo quod diuidit Hebrvs,
Et quondam bello inuictis, nunc Marte sinistro
Angustos fines, paruamque tuentibus oram
Pannoniae populis, et prisca in gente Libvrnis.
Tum vero in superos pugnas sine fine cieri
Patribus Avsoniis; ardere in bella, necesque
Sarmaticas gentes: et adhuc a caede recenti
Hispanvm sancto Gallvmqve madere cruore.
Non sunt haec auri, non sunt documenta, sed atrox
Ingenio referunt ferrum, et si dicere ferro
Deteriora mihi licet, intractabile saxum.
At vero ad niueos alia si parte Britannos
Verto oculos animumque, quot, o pulcherrima tellus
Testibus antiquo vitam traducis in auro?
Namque quod hoc summum colitur tibi numen honore
Quo superi, atque omnis geniorum casta iuuentus
Ilius ad sacra iussa vices obit, arguit aurum.
Quod tam chara Deo tua sceptra gubernat Amazon,
Quam Dea, cum nondum coelis Astraea petitis
Inter mortales regina erat, arguit aurum.
Quod colit haud vllis indusas moenibus vrbes
Aurea libertas, et nescia ferre tyrannum
Securam aetatem tellus agit, arguit aurum.
Quod regio nullis iniuria gentibus, arma