quas classes, quae sacra, quos ritus edocet?
Pupugit ea res Lutherum[39] tam valde, ut huius opera
“simillima somniis, nec non perniciosissima”
iudicaret. Imitatus parentem Caussaeus,[40] nescio
quis terrae filius, ex Gallia, non est veritus hunc
Dionysium, inclytae gentis Apostolum, vocitare “delirum
senem.” Centuriatores[41] vehementer offendit
Ignatius et Calvinum,[42] ut in eius epistolis “deformes
naevos, et putidas naenias” hominum quisquiliae
notarint. Censoribus[43] illis “fanaticum
quiddam” Irenaeus edixit; Clemens auctor Stromatum
“zizania faecesque protulit;"[44] reliqui Patres
huius aevi, sane apostolici viri, “blasphemias
et monstra posteris reliquerunt.” In Tertulliano
rapiunt avide, quod a nobis edocti, nobiscum communiter
detestentur; sed meminerint libellum de Praescriptionibus,[45]
qui nostri temporis sectarios tam insigniter perculit,
numquam fuisse reprehensum. Hippolytus, Portuensis[46]
episcopus, quam belle, quam clare Antichristi nervum,
lutherana tempora, praemonstravit? Eum propterea
“scriptorem infantissimum et larvam” nominant.
Cyprianum, delicias et decus Africae, Gallicanus ille
criticus[47] et Magdeburgici[48] “stupidum,
et destitutum Deo, et depravatorem poenitentiae”
nuncuparunt. Quid admisit? Scripsit enim
de virginibus, de lapsis, de unitate Ecclesiae tractationes
euismodi, eas etiam epistolas Cornelio, Romano Pontifici,
ut nisi fides huic martyr detrahatur, Petrus Martyr
Vermilius, omnesque cum eo foederati, peiores adulteris
et sacrilegis habeantur. Ac ne singulis insistam
diutius, Patres huius saeculi damnantur omnes, “quippe
qui doctrinam de poenitentia mire depravarint."[49]
Quo pacto? Nam austeritas canonum, quae viguit
ea tempestate, maiorem in modum displicet huic sectae
plausibili, quae tricliniis aptior, quam templis,
voluptarias aures titillare et pulvillos omni cubito[50]
solet assuere.
Quid aetas proxima, quid peccavit? Chrysostomus
et ii Patres “iustitiam fidei foede” videlicet
“obscurarunt."[51] Nazianzenus, quem honoris
causa, Theologum veteres appellarunt, Caussaeo[52]
iudice, “Fabulator, quid affirmaret, nesciit.”
Ambrosius “a cacodaemone fascinatus est.”
Hieronymus “aeque damnatus, atque diabolus:
iniuriosus Apostolo,[53] blasphemus, sceleratus, impius.”
“Vnus” Gregorio Massovio[54] “pluris
est Calvinus, quam centum Augustini.” Parum
est, centum; Lutherus[55] “nihili facit adversum
se mille Augustinos, mille Cyprianos, mille Ecclesias.”
Longius rem deducere, supervacaneum puto. Nam
in hos, qui bachantur, quis miretur in Optatum, Athanasium,
Hilarium, Cyrillos, Epiphanium, Basilium, Vincentium,
Fulgentium, Leonem, Gregoriumque Romanum fuisse procacissimos?
Quamquam si datur ulla rebus iniustis iusta defensio
non inficior habere Patres, ubicumque incideris, quod
isti, dum sibi consentiunt, necessario stomachentur.
Etinem qui odere stata ieiunia, quo animo oportet
esse in Basilium, Nazianzenum, Chrysostomum, qui de
quadragesima et indictis ieiuniorum feriis, tamquam
de rebus iam usitatis, conciones egregias publicarunt?
Qui suas animas auro, libidine, crapula et ambitiosis
conspectibus vendiderunt, possuntne non esse inimicissimi
Basilio, Chrysostomo, Hierionymo, Augustino, quorum
excellentes libri de monachorum instituto, regula,
virtutibus, teruntur?