Aliquid de loco Paradisi terrestris per auditum.

A Finibus Imperij Indiae recta linea in orientem nihil est habitatum vel habitabile, propter rupium, et montium altitudinem, et asperitatem, et propter aeris inter Alpes diuersitatem:  nam in multis locis, licet quandoque aer sit serenus, nunc fit spissus nunc fumosus, vel venenosus, et frequenter die medio tenebrosus.  Durantque aut potius aggrauescunt huiusmodi difficultates, vsque ad illum amaenissimum Paradisi locum, quem protoplausti per inobedientiam sibi et posteris perdidisse noscuntur, quod spacium si metiri posset, est multarum vtique diaetarum.  Quia iam non vlterius processi, nec procedere quiui, pauca duntaxat de illo loco referam verisimilia, quae didici per auditum.

[Sidenote:  Descriptio Paradisi.] Paradisus terrestris dicitur locus spaciosus ad amplitudinem quasi quinque Insularum nostrarum, Angliae, Normanniae, Hiberniae, Scotiae, et Noruegiae, aut forsan satis plurium.  Cuius situs est pertingens in altitudine ad aeris supremam superficiem, eo quod illic terra vel terrae orbis sit multum spissior quam alibi per modum excentricum a vero centro mundi, nec valet hoc deinde ab aliquo experto refelli, scriptura veritatis clamante, quod ibi sit fons irrigans vniuersam superficiem terrae:  aquae enim est natura semper fluere ad Ima.

Exeunt autem ab illo fonte versus nostri partes hemispherij, hoc est nobis de illo loco in occidentem quatuor flumina, Pyson, Gyon, Tygris, et Euphrates, ab ista dimidia parte terrae circa AEquatoris circulum terrae influentes, quapropter et merito credendum videtur, exire de eodem fonte et alia quatuor flumina irrigantia terram oppositam, quae est circa alteram dimidiam partem circuli AEquatoris, quamuis nos eorum fluminum loca, virtutes, et nomina ignoramus, quod homines habitant ab alia parte AEquinoctij.

[Sidenote:  Gentes ad austrum Aequatoris.] Hoc tamen volo sciri pro vero et audiui, illic terrae faciem inhabitatam in maxima multitudine ciuitatum, vrbium, et regionum, quoniam et eorum institores Indiam frequentant, et nunciant sibi inuicem gentes et principes per literas, ac alijs modis destinare sunt visi.

[Sidenote:  Ganges fluuius.] Vnus nostrorum fluuiorum Pyson currit per Indiam, et per eius deserta quandoque sub terra, sed saepius supra, qui et Ganges illic appellatus est, ab illo vltimo Paganitatis rege, quem Dux Ogerus deuictum cum baptizari renueret in ipso flumine proiectum submersit.

Ad littus huius reperiuntur multi lapides praeciositatis immensae et metalli grani carissimi, nec non et auri mineriae, multumque descendit in eo natans lignum Aloes ex Paradiso, quod rebus mirae virtutis inserit Salomon in Canticis.

Hinc secundus fluuius Gyon, currit per Aethiopiam, vnde dum venit in AEgyptum, accipit nomen Nilus.  Tertius Tygris veniens per Assyriam influit maiorem Armeniam et Persiam:  tandemque fluuij singuli per loca singula se iactant in mare per quod defluunt vsque ad Nador, id est, ad oppositum diametrum paradisi:  Ideoque merito aestimantur omnes vniuerso orbe aquae dulces originem capere, a supradicto paradisi fonte, quamuis secundum distantiam maiorem vel minorem, et secundum naturas rerum per quas meant diuersos habere inueniuntur sapores, atque virtutes.